Osoby posiadające obywatelstwo polskie mogą swobodnie poruszać się po całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także mają prawo do głosowania i ubiegania się o stanowiska w organach wykonawczych, ustawodawczych i sądowniczych.

Aby uzyskać obywatelstwo polskie, należy spełnić pewne warunki o których będzie mowa niżej. 

Nabywanie obywatelstwa polskiego przez cudzoziemca

Cudzoziemcy w Polsce mają dwie drogi uzyskania polskiego obywatelstwa:
● nadanie obywatelstwa przez Prezydenta Polski;
● uznanie za obywatela polskiego przez wojewodę, po spełnieniu określonych warunków.

Cudzoziemiec może uzyskać polskie obywatelstwo w drodze naturalizacji lub rezydując w Polsce przez pewien okres czasu. Naturalizacja to proces, w którym cudzoziemiec może stać się obywatelem danego państwa, jeśli spełnia odpowiednie warunki. Aby ubiegać się o naturalizację, cudzoziemiec musi mieszkać w Polsce przez co najmniej 5 lat i posiadać ważny dowód osobisty lub kartę pobytu. Ponadto, cudzoziemiec musi udowodnić, że ma dochody lub środki utrzymania, a także znać język polski i podstawowe informacje o Polsce.

 Aby to zrobić, musi złożyć wniosek w odpowiednim urzędzie. Osoba która znajduje się legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, może złożyć wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego za pośrednictwem wojewody właściwego ze względu na swoje miejsce zamieszkania. Wniosku w tej sprawie nie mogą złożyć osoby przebywające w Polsce na podstawie wizy albo ruchu bezwizowego. Cudzoziemiec zamieszkujący na stałe za granicą składa wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego za pośrednictwem polskiego konsula. 

Kto może być uznany za polskiego obywatela?

Ustawa o obywatelstwie polskim mówi, że za obywatela polskiego uznaje się:

• Cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Polski co najmniej 3 lata na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub na podstawie prawa stałego pobytu, który ma w Polsce stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego.
• Cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Polski co najmniej 2 lata na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, które uzyskał w związku z uzyskaniem w Polsce statusu uchodźcy.
• Cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie w Polsce co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu, który nie posiada żadnego obywatelstwa.
• Cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie i legalnie na terytorium Polski co najmniej 10 lat, który:

– posiada w Polsce stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego. (w tym przypadku nie jest ważne, na jakiej podstawie cudzoziemiec przebywał 10 lat w Polsce, byle ten pobyt był legalny. Ważne, by w momencie składania wniosku cudzoziemiec posiadał wymagany status prawny).

• Cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Polski co najmniej 2 lata na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem.
• Ustawa przewiduje też możliwości uznania za obywateli polskich małoletnich dzieci i małżonków polskich obywateli

Utrata polskiego obywatelstwa

Obywatel polski może utracić obywatelstwo polskie tylko na własny wniosek – skierowany do Prezydenta Polski za pośrednictwem wojewody lub konsula. Utrata obywatelstwa następuje po 30 dniach od wydania postanowienia o wyrażeniu zgody na zrzeczenie się obywatelstwa przez Prezydenta. Prezydent nie wyrazi takiej zgody, jeśli dana osoba nie posiada obywatelstwa innego państwa lub przyrzeczenia jego nadania.

Warto wiedzieć:

Wojewoda w trakcie rozpatrywania wniosku o uznanie za obywatela polskiego oraz Minister Spraw Wewnętrznych przed przekazaniem wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego Prezydentowi RP zwracają się o udzielenie informacji na temat cudzoziemca do Komendanta Głównego Policji i Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do innych organów.

Cudzoziemcowi odmawia się uznania za obywatela polskiego w przypadku gdy stanowiłoby to zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

 Jeśli cudzoziemiec złoży wniosek o uznanie za obywatela polskiego, a potem wystąpi o nadanie obywatelstwa – postępowanie o uznanie za obywatela polskiego zostanie umorzone.