Do podstawowych obowiązków każdego pracodawcy należy zapewnienie bezpieczeństwa swoim wszystkim pracownikom, którzy przebywają na terenie zakładu pracy. Jeśli mimo wszystko dojdzie do jakiegokolwiek wypadku w pracy, poszkodowany pracownik ma prawo do świadczeń i zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. 

Wypadek przy pracy — definicja

Za wypadek przy pracy uznaje się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności, lub poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Za wypadek przy pracy uznaje się również wypadek, któremu pracownik uległ:

• w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż już wymienione, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań
• podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony
• przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Określone zdarzenie można zakwalifikować jako wypadek przy pracy po spełnieniu równocześnie 4 warunków podanych w definicji. Należy pamiętać, że jeśli w środowisku pracy zdarzy się wypadek, każda osoba, która go zobaczyła, ma obowiązek udzielić pomocy poszkodowanemu. Obowiązkiem każdego z nas, jest wiedza o tym, jak zachowywać się podczas wypadku przy pracy i udzielania pomocy. Jeśli tego nie zrobi, może zostać podciągnięty do odpowiedzialności pracowniczej, jak i karnej z tytułu zaniechania udzielania pierwszej pomocy.

Ponadto w takiej sytuacji należy jak najszybciej zawiadomić przełożonego o wypadku lub o zagrożeniu życia bądź zdrowia ludzkiego. W takiej sytuacji konieczne jest podejmowania działań, które wyeliminują bezpośrednie zagrożenie: wyłączenie maszyn, czy chociażby odcięcie źródła prądu. Kolejnym krokiem jest powiadomienie właściwego inspektora pracy lub innych organów. Jeśli pracodawca zaniecha tego obowiązku, będzie to stanowiło wykroczenie, co skutkuje nałożeniem kary. Po zgłoszeniu zdarzenia wszczyna się postępowanie powypadkowe.

Wypadek przy pracy — zwolnienie lekarskie

Warto podkreślić, iż ubezpieczonemu pracownikowi (który uległ wypadkowy w czasie pracy) przysługuje zwolnienie lekarskie, które jest podstawą do otrzymania zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego.
Zwolnienie lekarskie nie jest jednakże podstawą do otrzymania 100% wynagrodzenia podczas pobierania zasiłku. W takich okolicznościach należy zbadać, czy wypadek w miejscu pracy wydarzył się z winy pracownika, czy też nie:

• jeśli okoliczności wypadku wskazują na winę pracownika (przez jego działanie, bądź rażące zaniedbanie) – pracownikowi przysługuje 80% podstawy wynagrodzenia
• jeśli okoliczności wypadku przy pracy nie wskazują na winę pracownika – otrzyma 100% wynagrodzenia

Zasiłek jest wypłacany z ZUS maksymalnie przez 182 dni. Jeżeli zaś po tym okresie ubezpieczony nadal jest niezdolny do pracy, przysługuje mu świadczenie rehabilitacyjne, które może pobierać przez kolejne 12 miesięcy (w wysokości 100% podstawy wynagrodzenia).

Wypadek przy pracy — rodzaje świadczeń

Podczas wypadku przy pracy przysługuje pracownikowi m.in:

• zasiłek chorobowy
• świadczenie rehabilitacyjne
• zasiłek wyrównawczy
• jednorazowe odszkodowanie dla pracownika lub rodziny
• renta z tytułu niezdolności do pracy
• renta szkoleniowa
• renta rodzinna
• dodatek do renty rodzinnej
• dodatek pielęgnacyjny 

Wypadek przy pracy bez umowy

Zacznijmy od tego, że taka sytuacja nie powinna mieć miejsca. Mimo to w Polsce pracuje na czarno nadal wiele osób. Wypadek zdarzyć się może zawsze, wystarczy chwila nieuwagi lub niefortunny los. Co zrobić w sytuacji, jeśli zdarzy nam się wypadek przy pracy, a my nie pracujemy legalnie? O dziwo prawo polskie, a dokładnie ustawa z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych określa, że:

Osoby wykonujące stosunek pracy bez umowy podlegają również ochronie, lecz tylko wtedy, gdy z ich wynagrodzenia odprowadzana jest składka na ubezpieczenie wypadkowe. Taką sytuację należy zgłosić niezwłocznie do Państwowej Inspekcji Pracy oraz do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Podczas wypadku przy pracy powinien zostać sporządzony przez pracodawcę protokół wypadkowy, bez którego nie można ubiegać się o odszkodowanie. 

Wypadek przy pracy po alkoholu 

Świadczenia z tytułu wypadku przy pracy nie przysługują osobom, które:

• umyślnie lub przez niedbalstwo doprowadziły do wypadku, naruszając przepisy dotyczące ochrony zdrowia, 
• były pod wpływem alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych,
• są podejrzane o bycie w stanie nietrzeźwym, a zrzekną się poddać badaniom wykluczającym ich nietrzeźwość.

Śmiertelny wypadek a ciężki wypadek przy pracy

Według ustawy:

• Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego
  nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.
• Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło
  ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności
  rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe
  funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała
  choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo
  trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. 

Wypadek przy pracy — gdzie zgłosić?

Za wypłacanie odszkodowań odpowiedzialny jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, czyli ZUS. Jeśli dojdzie do wypadku w pracy, należy niezwłocznie powiadomić o tym pracodawcę. On zaś będzie musiał zgłosić dane zdarzenie do odpowiednich organów oraz sporządzić protokół wypadkowy. Jeśli pracodawca tego nie zrobi, pracownik nie będzie mógł ubiegać się o odszkodowanie. 

Bezpieczeństwo w pracy

Aby zapobiegać wypadkom przy pracy, każdy z pracowników powinien przejść na początku swojej pracy szkolenie BHP. Szkolenie BHP to obowiązek nałożony na pracodawcę przez Kodeks pracy, który ma zapewnić pracownikom bezpieczne warunki pracy. Jeśli tego nie zrobi, pracownik nie powinien być dopuszczony do pracy, ponieważ nie zna podstawowych przepisów i zasad BHP. Pracodawca powinien zagwarantować swoim pracownikom zarówno bezpieczne miejsce pracy, jak i odpowiedni ubiór. Zapobiega to niefortunnym zdarzeniom, a czasem może nawet uratować życie. 

Wypadek przy pracy może zdarzyć się każdemu, nawet gdy przejdziemy przez wszystkie szkolenia bhp oraz będziemy mieć odpowiedni strój. Musimy mieć oczy dookoła głowy i dbać o bezpieczeństwo nie tylko nasze, ale również innych. Jeśli widzimy wypadek w miejscu pracy, reagujmy niezwłocznie szybko.