Powrót
8 min czytania 10 marca 2023

PIP, czyli Państwowa Inspekcja Pracy — co to jest?

W Polsce istnieje instytucja, która zajmuje się sprawdzaniem, czy pracodawcy przestrzegają prawa pracy. Takim organem zajmuje się PIP, czyli Państwowa Inspekcja Pracy. Każdy pracodawca powinien się liczyć, że za łamanie zasad mogą pojawić się poważne problemy. Czym jest PIP, czyli Państwowa Inspekcja Pracy? Co można do niej zgłaszać? Co kontroluje? 

państwowa inspekcja pracy

SPIS TREŚCI

Co to jest PIP?

PIP, czyli Państwowa Inspekcja Pracy to instytucja, która sprawuje kontrolę nad prawem pracy. Według ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 roku, Państwowa Inspekcja Pracy to „organ powołany do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie”. 

Według ustawy PIP podlega Sejmowi, a nadzór nad nią pełni Rada Ochrony Pracy.

W skład Państwowej Inspekcji Pracy wchodzą:

  • Główny Inspektor Pracy
  • okręgowi inspektorzy pracy
  • inspektorzy pracy działający w ramach terytorialnej właściwości okręgowych inspektoratów pracy

Kto podlega kontroli przez PIP?

Inspekcja Pracy może kontrolować: 

  • pracodawców oraz przedsiębiorców, którzy nie są pracodawcami, ale na rzecz ich świadczona jest praca przez osoby fizyczne i osoby mające własną działalność gospodarczą,
  • podmioty świadczące usługi z zakresu pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, doradztwa zawodowego, 
  • podmioty kierujące na różnego rodzaju szkolenia takie jak: praktyki zawodowe, praktyki absolwenckie

Czytaj też: Praca na czarno bez umowy

Co kontroluje PIP — Państwowa Inspekcja Pracy?

PIP kontroluje zakłady pracy, agencje zatrudnienia i sprawdza w nich: 

  • aktualne szkolenia BHP,
  • badania lekarskie pracowników,
  • przestrzeganie przepisów o legalności zatrudnienia,
  • uprawnienia pracowników,
  • dostosowanie pomieszczeń w zakładzie pracy,
  • odpowiednie wyposażenie pracowników,
  • przestrzeganie przepisów prawa pracy, 
  • prawidłowość stosowania umów cywilnoprawnych,
  • wypadki przy pracy,
  • zatrudnienia osób niepełnosprawnych, osób młodocianych
  • sprawdzanie akt pracowników, 
  • terminowość wypłacania wynagrodzeń,
  • czas pracy,
  • urlopy, 
  • legalność zatrudnienia cudzoziemców.

Jakie prawa ma PIP?

Inspekcja Pracy ma prawo po przeprowadzonej kontroli do: 

  • zawieszenia prac lub działalności, gdy istnieje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników,
  • wstrzymania eksploatacji maszyn, 
  • pociągnąć do odpowiedzialności karnej osoby winne naruszeniom, 
  • zakazać prowadzenia działalności, 
  • zlecić badania czynników szkodliwych, 
  • nakazać pracodawcy zaległą wypłatę wynagrodzenia.
państwowa inspekcja pracy

Czytaj też: Przerwa w pracy dla pracowników

Jak wygląda kontrola PIP?

Kontrola odbywa się w zakładzie pracy oraz w miejscach pokrewnych, związanych np. z miejscem przechowywania dokumentów pracowniczych. Może odbyć się o każdej porze dnia i nocy. PIP nie musi zapowiadać swojego przyjścia, ale często to robi. Kontrola Inspekcji Pracy zazwyczaj odbywa się po upływie 7 do 30 dni od jego uprzedzenia. Jeśli informacja miałaby wpłynąć na wynik kontroli, PIP przeprowadza ją natychmiastowo, bez zapowiedzenia. Inspektor musi potwierdzić swoją tożsamość. Ma swobodny wstęp na teren zakładu. Może rozmawiać z pracownikami oraz z byłymi pracownikami i żądać oświadczeń w sprawie legalności zatrudnienia. PIP po skończonej kontroli musi protokół pokontrolny, który musi wypełnić inspektor i pracodawca. Do 7 dni od otrzymania protokołu pracodawca może się do niego odwołać. 

Jakie kary może nałożyć PIP na zakład pracy?

Inspekcja Pracy za naruszanie przepisów może nałożyć na pracodawcę kary w wysokości od 1000 do nawet 30 000 zł. Wszystko zależy od rodzaju popełnionych naruszeń. 

Czy PIP — Państwowa Inspekcja Pracy może przyjść bez zapowiedzi?

Inspekcja Pracy może przeprowadzić kontrolę w zakładzie pracy tyle razy, ile uważa, że jest to konieczne. Może to robić bez uprzedzenia i o każdej porze dnia. Inspektor pracy nie musi posiadać przepustki, może poruszać się po terenie bez problemu. Zwolniony jest również z rewizji osobistej, nawet jeśli zakład pracy ma taki podpunkt w regulaminie. Pracodawca nie ma możliwości odmówienia kontroli PIP. Ma za to prawo żądać ukazania legitymacji służbowej. 

Czy można złożyć skargę do PIP anonimowo?

Jeśli pracodawca łamie przepisy prawa pracowników, to mogą oni złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. Skarga ta może być napisana przez każdego pracownika. Niestety zgłoszenia do PIP nie są anonimowe. Inspekcja Pracy nie ujawnia jednak tożsamości zakładu pracy, chyba, że pracownik wyrazi na to zgodę. Donos może być złożony przez byłego lub aktualnego pracownika. Urzędnicy również przychodzą do tych miejsc pracy, które mają wysoki współczynnik niebezpieczeństwa ryzyka zawodowego. 

Czytaj też: Książeczka sanepidowska — co musisz wiedzieć?

Ile lat wstecz może kontrolować Państwowa Inspekcja Pracy?

Inspektor pracy ma prawo domagać się przedstawienia dokumentów z 3 lat. Po 3 latach roszczenia ze stosunku pracy się przedawniają. 

Jak przygotować się na kontrolę PIP?

Do kontroli PIP nie musi przygotowywać się pracodawca, który nie ma nic do ukrycia. Aby wypaść dobrze, warto jest mieć porządek w dokumentacji pracowniczej. Sprawdzić dokładne przepisy, terminy szkoleń BHP i badań lekarskich. Upewnić się, czy nie ma zaległości w wynagrodzeniach, urlopach. 

państwowa inspekcja pracy

Jak złożyć skargę do PIP?

Skargę do Państwowej Inspekcji Pracy można złożyć w każdej jednostce:

  • elektronicznie, za pomocą e-wniosku lub e-skargi,
  • pisemnie, 
  • ustnie, 
  • faksem

Każdy z pracowników ma prawo złożyć skargę na swojego pracodawcę. Jeśli ten łamie przepisy, nie da się z nim komunikować — warto taką skargę złożyć. Pracownik w każdej chwili może ją wycofać, ale nie oznacza to zakończenia kontroli. 

Skarga do PIP — wzór

Nie wiesz, jak napisać skargę do PIP? Przedstawiamy ogólny wzór jak napisać skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. 

państwowa inspekcja pracy

Źródło: gowork.pl

PIP ma za zadanie chronić pracowników przed nieuczciwymi pracodawcami. Sprawdza bezpieczeństwo i higienę pracy oraz czy pracownicy są odpowiednio traktowani. Każda osoba, pracując na umowie o pracę, czy umowie zlecenie ma prawo złożyć skargę. Pracodawcy muszą liczyć się z tym, że Inspekcja Pracy może nanieść na nich wysokie kary. 

Przeczytaj też: Konflikty w pracy — jak je rozwiązywać?

Tagi

pip prawa i obowiązki pracodawcy prawa pracownika