Powrót
9 min czytania 15 czerwca 2023

Prokrastynacja — co to jest, jak z tym walczyć?

Problem prokrastynacji dotyczyć może każdego. Prokrastynacja to jedna z najczęstszych pułapek, w które wpadają pracownicy. Chociaż odwlekanie zadań może wydawać się na początku łatwym sposobem na uniknięcie stresu i zmniejszenie presji, w rzeczywistości często prowadzi do jeszcze większego stresu, frustracji i poczucia winy. Słowo prokrastynacja w ostatnim czasie stało się bardzo popularne — często mylone jest z lenistwem. Takie zachowanie może wynikać z przyczyn psychologicznych. Co to jest prokrastynacja? Jakie są przyczyny i konsekwencje prokrastynacji? Jak walczyć z prokrastynacją?

prokrastynacja

SPIS TREŚCI

Prokrastynacja — co to jest?

Prokrastynacja to pojęcie opisujące ciągłe odkładanie rzeczy na później. Czeka się do wykonania zadania na ostatnią chwilę. Osoba, która ciągle odwleka ważne zadania to prokrastynator. Nie potrafi narzucić sobie dyscypliny, ani skupić się na tym, co ma do zrobienia. Takie osoby najczęściej zdają sobie sprawę z tego, że muszą wykonać trudne zadanie, ale nie potrafią się do tego zabrać. Stąd często myli się prokrastynację z lenistwem.

Prokrastynacja działa tak, że osoba odwleka wykonanie zadania na później, czuje przy tym chwilową ulgę, ale później dopada ją poczucie winy lub wstydu. Przez takie notoryczne zachowania poczucie własnej wartości może spaść, będziemy czuć wiele negatywnych emocji, stres i napięcie. Prokrastynator najczęściej wie, że odwlekanie pewnych zadań może być szkodliwe, ale i tak to robi. Sprawia to, że taka osoba ma coraz więcej rzeczy na głowie, z którymi później może się nie wyrobić. Zjawisko to w dzisiejszych czasach wzrosło przez ilość rozpraszaczy, która nas otacza. Wiele bodźców dociera do nas z otoczenia, przez co mamy problemy się skupić. Zadania odwlekają osoby, których kusi smartfon i internet do przeglądania mediów społecznościowych, oglądania filmów, seriali czy grania w gry komputerowe.

Odwlekanie zadań dotyczy coraz większej ilości ludzi, której liczba ciągle rośnie. Większość z nich ma tendencje do szukania sobie zastępczych problemów, które są dla nich bardziej atrakcyjne do zrobienia niż konkretne zadania, które trzeba wykonać. Warto znaleźć w sobie przyczynę prokrastynacji. Zastanowić się nad tym jak nauczyć się zarządzania czasem, tak aby wykonywać zaplanowane zadania.

Prokrastynacja to zjawisko chroniczne, które może negatywnie wpływać na nasze życie. Staje się ogromnym problemem, jeśli wpływa na nasze zaniedbywanie obowiązków lub relacji.

Czytaj też: Praca na czarno — bez umowy.

Rodzaje prokrastynacji

Każdy z nas jest inny, a zatem istnieje kilka rodzajów osób, które odwlekają zaplanowane zadania. Jeżeli problem odwlekania zadań dotyczy Cię, spróbuj zastanowić się, który rodzaj jej stosujesz. Jakie są rodzaje prokrastynacji?

  • decyzyjna – dotyczy osób, które stoją przed podjęciem trudnej decyzji. Jest to związane ze stresem i niepewnością. Prokrastynacja jest mechanizmem obronnym, który ma na celu poradzić się sobie z lękiem związanym ze złym podjęciem decyzji.
  • unikowa – to niepodejmowanie działań z obawy przed porażką. Osoba boi się niepowodzenia, odwleka wykonanie konkretnych obowiązków i ochrania wtedy poczucie własnej wartości.
  • pobudzeniowa — osoba, która odwleka wykonywanie zadań, często robi to, ponieważ lubi poczucie przypływu emocji. Odkładamy rzeczy na ostatnią chwilę, po to, aby poczuć się bardziej zmotywowani do pracy.

Czytaj też: Przerwa w pracy dla pracowników

prokrastynacja

Przyczyny prokrastynacji

Problem prokrastynacji dotyczyć może każdego. Związany jest z pracą, szkołą, studiami czy domem. Przyczyn odwlekania może być wiele, szukać ich trzeba w psychologii naszych działań. Ludzie nie zdają sobie sprawy z tego, ile czynników na to wpływa. Aby móc walczyć z prokrastynacją warto uświadomić sobie przyczynę. Jakie są przyczyny prokrastynacji?

  • Osobowość człowieka

Osoba, która przeżywa wiele negatywnych emocji, ma tendencje do zamartwiania się, wyolbrzymiania problemów często odwleka wykonanie zadań, bo boi się z nimi zmierzyć. Obawia się porażki lub wysiłku, a na sam koniec odczuwa jeszcze większy lęk, wstyd i poczucie winy.

  • Surowe wychowanie

Psychologowie zwracają uwagę na dzieciństwo osób, których dotyczy problem prokrastynacji. Osoby, które miały w dzieciństwie surowego rodzica, któremu bały się sprzeciwić, mogą teraz przyjmować pasywno-agresywną postawę do życia.

  • Perfekcjonizm

Chcemy wykonać swoje zadanie idealnie, przez co mamy obawę, że nie zrobimy go tak, jakbyśmy chcieli. Gdy mamy zaplanowane zadanie, które jest trudniejsze niż dotychczas, obawiamy się porażki, że nie podołamy. Przez to odkładamy nasze zadania na później.

  • Lęk przed sukcesem

Osoby, które nie lubią być w centrum uwagi, mogą czuć obawę przed odniesieniem sukcesu. Wiąże się to ze strachem przed zazdrością, pociągnięciem za sobą kolejnych oczekiwań, którym można nie sprostać.

  • Nadmiar obowiązków

Zbyt duża ilość obowiązków i zadań do zrobienia może każdego przytłoczyć. Prokrastynator odczuwa wtedy wrażenie, że nie sprosta wyzwaniu.

  • Problem z umiejętnością określania priorytetów

Osoby odkładające rzeczy na później mają tendencje do robienia najpierw zadań mniej ważnych. Trudne rzeczy zaś zostawia się na sam koniec. Efektem takiego myślenia jest to, że często nie starcza nam czasu do zrobienia tego, co mamy, można wtedy niewygodne zdania przełożyć na późniejszy termin.

  • Depresja

Wpływ na naszą prokrastynację mogą mieć również zaburzenia psychiczne, które związane są z naszą motywacją do życia. Odkładanie rzeczy na później może być związane z brakiem siły, żeby zmierzyć się z danym zadaniem, a towarzyszące jej poczucie winy może się pogłębiać.

  • Zmęczenie

Zła dieta, zbyt krótki lub długi sen, używki, brak aktywności fizycznej może negatywnie wpływać na nasze chęci do pracy. Wolimy wtedy wykonywać trudniejsze zadania później, tłumacząc sobie to, że jesteśmy zbyt zmęczeni.

  • Problemy z koncentracją

Dzisiejszy świat przepełniony jest wieloma bodźcami, które nas tylko odrywają od tego, co mamy zrobić. Duża ilość pracy w połączeniu z informacjami dochodzącymi do nas z telefonu czy telewizji wpływa na to, że nie potrafimy się skupić.

Konsekwencje prokrastynacji

Skutków prokrastynacji może być wiele. Wszystko zależy od tego, jakiego typu zadania są odkładane. Odwlekanie zadań zawodowych może wiązać się z utratą pracy, straceniem premii, problemem z osiąganiem sukcesów zawodowych. Możemy stracić szansę na awans, pogorszyć swoje relacje z szefem, stracić satysfakcję z pracy lub poczuć się gorszym pracownikiem. Odkładaniu zadań towarzyszy poczucie winy, która z czasem przerodzić się może w mniejszą pewność siebie lub nawet depresję.

Studenci czy uczniowie mogą przez prokrastynacje nie zaliczyć egzaminów, wydłużyć sobie czas trwania studiów lub szkoły. Niektórzy ludzie również zwlekają z zapłaceniem rachunków lub składaniem ważnych dokumentów, które później odbiją się na ich finansach. Przez odkładanie badań lekarskich można także popaść w chorobę. Widzimy więc, że konsekwencje w dużej mierze zależą od rodzaju zadań, jakie odkładamy — każde z nich negatywnie wpływa na nasze życie.

prokrastynacja

Prokrastynacja a lenistwo

Prokrastynacja to nie to samo, co lenistwo. O osobach stosujących prokrastynacje mówi się, że nic im się nie chce. Jaka zatem jest różnica?

Osoba, która odwleka wykonanie konkretnych zadań i czuje z tego przyjemność, nie zważając na konsekwencje to lenistwo. Prokrastynacja zaś jest odkładaniem rzeczy na później, świadomie, mając poczucie tego, że jest to złe.

Prokrastynacja — jak sobie radzić, jak ją zwalczać?

Sposobów radzenia sobie z prokrastynacją jest kilka. Najważniejsze jest dojście do etapu, gdzie wykonywane zadanie ma swój koniec i nie jest robione na ostatnią chwilę. Jak radzić sobie z prokrastynacją?

  • Zdefiniuj cele. Przed przystąpieniem do pracy zastanów się, co chcesz osiągnąć i jakie cele stawiasz sobie na danym etapie. To pomoże Ci skupić się na zadaniu i zmotywować do działania.
  • Wyeliminuj rozpraszacze.
  • Planuj swoje zadania. Stwórz plan dnia lub tygodnia, w którym określisz, co musisz zrobić i jakie są Twoje priorytety. To pomoże Ci uniknąć niepotrzebnej dezorganizacji i pozwoli skupić się na ważnych zadaniach. Podziel swoją pracę na etapy — spróbuj metody pomodoro.
  • Pracuj krok po kroku. Nie rób wszystkiego na raz. Skup się na jednym zadaniu i wykonaj je do końca, zanim przejdziesz do kolejnego. To pozwoli Ci uniknąć niepotrzebnego przeciążenia i poczucia przytłoczenia.
  • Działaj bez zbędnej zwłoki. Jeśli czujesz, że zaczynasz odkładać zadanie na później, spróbuj je wykonać od razu, nawet jeśli wymaga to wysiłku. Im dłużej odkładasz zadanie, tym bardziej trudno będzie Ci się za nie zabrać.
  • Bądź samokrytyczny. Przemyśl, co Ci przeszkadza w wykonaniu zadania i jakie kroki możesz podjąć, aby to zmienić. Czasami konieczne jest dokładne przeanalizowanie przyczyn prokrastynacji, aby móc się z nią skutecznie uporać.
  • Bądź świadomy swojego problemu, zastanów się, czy warto odwlekać to co masz zrobić.
  • Zawsze pytaj oto, ile masz czasu. Łatwiej będzie Ci zaplanować swoje obowiązki.
  • Akceptuj to, że nie każdy jest idealny, a popełnianie błędów zdarza się każdemu.
  • Nagradzaj siebie za wykonywanie zadań na czas.
  • Komunikuj się z otoczeniem, oczekuj informacji zwrotnych.
  • Skorzystaj z usług psychologa, psychoterapeuty.

Odkładanie obowiązków jest rzeczą, która negatywnie wpływa na naszą pracę i życie. Warto więc uświadomić sobie przyczynę, zastanowić się skąd się to u nas bierze. Pomoże to nam w walce z prokrastynacją. Niewykonanie odwlekanego zadania powoduje wtedy stres, napięcie oraz poczucie winy. Osobami odwlekającymi zadania są prokrastynatorzy, których z roku na rok przybywa. Prokrastynacja może być frustrująca i prowadzić do niepotrzebnego stresu, ale dzięki odpowiednim narzędziom i podejściu, można ją zwalczyć. Kluczem jest planowanie, motywacja i skupienie na celu.

Sprawdź też: Wypalenie zawodowe — jak sobie radzić?

Tagi

motywacja do pracy porady dla pracowników praca zaangażowanie