Powrót
8 min czytania 11 lipca 2023

Pierwsza praca — co trzeba wiedzieć?

Zaczynając swoją pierwszą pracę, stajesz przed nowym rozdziałem pełnym wyzwań, ale także niezliczonych możliwości. To przełomowy moment, który wymaga odpowiedniego przygotowania i zdobycia niezbędnej wiedzy. Pierwsza praca — co trzeba wiedzieć przed jej rozpoczęciem? Gdzie i jak znaleźć pierwszą pracę? Czego uczy pierwsza praca? Jak przygotować swoje CV do szukania pierwszej pracy? Odpowiadamy na pytania w poniższym artykule.

pierwsza praca

SPIS TREŚCI

Pierwsza praca — co trzeba wiedzieć?

Pierwszą pracę podejmuje się zwykle w trakcie studiów lub jako młodzi absolwenci szkół średnich. Doświadczenie zawodowe najczęściej zdobywa się podczas prac dodatkowych, stażu pracy lub praktyk zawodowych. Pracownik, podejmując pracę po raz pierwszy, powinien zapoznać się przepisami prawa pracy i kodeksu pracy. Osoba, która po raz pierwszy wkracza na rynek pracy, powinna mieć świadomość praw i obowiązków pracownika oraz pracodawcy. Znalezienie dobrej oferty może być trudne przez brak doświadczenia i bogatego CV. Dlatego też warto jest jak najlepiej przygotować się do rozpoczęcia pracy.

Pierwsza praca — ogólne zasady zawarcia umowy

Kiedy przygotowujesz się do zawarcia swojej pierwszej umowy o pracę, istnieje kilka ogólnych zasad, które warto wziąć pod uwagę. Oto kilka wskazówek, które mogą Ci pomóc:

  • Aby rozpocząć zatrudnienie, konieczne jest podpisanie umowy. Bez tego praca jest nielegalna. Po podpisaniu pierwszej umowy dochodzi do nawiązania stosunku pracy określonego w kodeksie pracy.
  • Podpisanie umowy powinno się odbyć najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy.
  • Należy dokładnie przeczytać i przeanalizować umowę. Zwrócić uwagę na stawkę, wypisane obowiązki, terminy oraz ogólne prawa.
  • Do podpisania umowy potrzebne są następujące dane: imię i nazwisko, data urodzenia, adres zamieszkania, numer pesel, numer dowodu osobistego lub innego dowodu tożsamości, numer rachunku płatniczego, w przypadku statusu studenta numer legitymacji.

Pierwsza praca — rodzaje umowy

W przepisach kodeksu pracy określa się 5 rodzajów umowy o pracę:

  • Umowa o pracę na czas nieokreślony — Jest to najczęstszy rodzaj umowy o pracę, który zapewnia stabilność zatrudnienia na czas nieokreślony. Pracownik i pracodawca ustalają podstawowe warunki zatrudnienia, takie jak wynagrodzenie, wymiar czasu pracy i inne warunki umowy.
  • Umowa o pracę na czas określony — Umowa jest zawierana na określony czas, który może być ustalony na podstawie potrzeb sezonowych, projektów czasowych lub innych czynników. Warunki zatrudnienia, takie jak wynagrodzenie i wymiar czasu pracy, są określane w umowie.
  • Umowa o pracę na okres próbny — Jest to umowa o pracę, która pozwala pracodawcy i pracownikowi na okres testowy, aby ocenić wzajemne dopasowanie. Okres próbny może różnić się w zależności od umów i branż, i jest to okres, w którym obie strony mogą rozwiązać umowę bez konieczności długotrwałych formalności.
  • Umowa zlecenie — to najczęstszy rodzaj zawieranej umowy w pierwszej pracy. Umowa jest zawierana między zleceniodawcą a wykonawcą, który podejmuje się wykonania określonego zadania lub usługi. W ramach umowy zlecenia, zleceniodawca określa zakres pracy i wynagrodzenie, ale nie ma bezpośredniego nadzoru nad sposobem wykonywania zadania przez wykonawcę
  • Umowa o dzieło – Definiuje się jako umowę, na mocy której jedna strona (zleceniobiorca) zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła intelektualnego lub fizycznego, a druga strona (zleceniodawca) zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia za wykonane dzieło.

W pierwszej pracy prawdopodobnie dostaniesz umowę zlecenie lub umowę na okres próbny.

Pierwsza praca a wynagrodzenie

W zależności od rodzaju wykonywanej pracy wynagrodzenie może być różne. Zazwyczaj jednak przy pierwszej pracy dostaje się minimalną krajową, która od lipca 2023 wzrosła z 3490 zł do 3600 zł. Stawka godzinowa wzrosła z 22,80 zł brutto do 23,50 zł brutto. Jeśli jesteś studentem lub jeszcze się uczysz, a nie masz więcej niż 26 lat to dla Ciebie stawka brutto to netto.

Zgodnie z Kodeksem pracy wynagrodzenie powinno być wypłacane minimum raz w miesiącu. Mogą to być również dniówki i tygodniówki. Termin wypłacania wynagrodzenia, powinien być zawarty w umowie i trzeba się do niego dostosowywać. Zazwyczaj wypłata pojawia się 10 dnia miesiąca, ale niektóre miejsca pracy proponują początek lub koniec miesiąca pracy.

Przy pierwszej pracy należy wiedzieć, że pracodawca nie może zejść ze stawką poniżej tych ustalonych przez rząd. Jeśli będzie proponował niższą krajową, nie można się zgadzać na takie warunki. Takie zachowanie pracodawcy podlega karze.

Od 2019 roku istnieje obowiązek wypłacania wynagrodzenia na konto bankowe. Jeśli jednak chce się dostawać kwotę w gotówce, to należy złożyć odpowiedni wniosek u pracodawcy.

Należy pamiętać, że za każdy dzień pracy powinno się dostać wynagrodzenie. To oznacza, że jeśli jesteśmy zaproszeni na dzień próbny, to pracodawca powinien za niego zapłacić.

Czytaj też: Praca dla nieletnich — czyli gdzie pracować przed 18 rokiem życia?

pierwsza praca

Pierwsza praca — urlop wypoczynkowy

W pierwszym roku pracy zawodowej nabywa się prawo do urlopu wypoczynkowego po przepracowaniu jednego miesiąca. W pierwszej pracy urlop nabywa się tylko i wyłącznie będąc zatrudnionym na umowę o pracę. Wymiar urlopu zależy od przepracowanego stażu pracy. Pierwsza praca daje prawo do 20 dni urlopu na rok kalendarzowy (przy stażu poniżej 10 lat). W przypadku dłuższego stażu są to 26 dni na rok kalendarzowy.

Trzeba pamiętać, że do stażu pracy wlicza się również edukacja:

  • zasadnicza szkoła zawodowa — do stażu pracy wlicza się nie więcej niż 3 lata
  • średnia szkoła zawodowa – 5 lat
  • średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych – 5 lat
  • średnia szkoła ogólnokształcąca – 4 lata
  • szkoła policealna – 6 lat
  • szkoła wyższa – 8 lat

Urlop wylicza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Jeden dzień płatnego urlopu to 8 godzin pracy, a więc jeśli pracujesz na pół etatu, to masz prawo do 10 dni urlopu na rok kalendarzowy.

Ważne! Urlop należy zgłosić pracodawcy odpowiednio wcześnie. Musi on wydać zgodę na termin, który Cię interesuje.

Jeśli podejmujesz pierwszą pracę na umowę zlecenie, to niestety nie przysługuje Ci prawo do urlopu wypoczynkowego.

Rozpoczęcie pierwszej pracy — co trzeba wiedzieć?

W pierwszych dniach pracy nowy pracownik będzie zaznajamiał się z firmą i swoimi obowiązkami. Pracodawca ma obowiązek przeszkolić go z zasad BHP — czyli z bezpieczeństwa i higieny pracy. Takie szkolenie będzie przystosowane odpowiednio do stanowiska pracy. W przypadku pierwszej pracy możliwe będą do wykonania badania lekarskie, które potwierdzą brak przeciwwskazań do pracy (w zależności od rodzaju wykonywanej pracy).

Pewne formalności nakłada na pracodawcę kodeks pracy, który nakazuje mu prowadzić ewidencję czasu pracy i akta osobowe. Jego obowiązkiem jest również zgłoszenie każdego pracownika do ubezpieczenia społecznego w ciągu 7 dni od momentu zatrudnienia. Jeśli tego nie zrobi, może dostać karę grzywny nawet do 5 tysięcy złotych.

W razie jakichkolwiek problemów z pracodawcą można zgłosić go do PIP — czyli Państwowej Inspekcji Pracy, która sprawdza przestrzeganie prawa pracy w firmach i instytucjach.

Czytaj też: Trudny szef — jak sobie z nim radzić?

pierwsza praca

Pierwsza praca a okres wypowiedzenia

Okres wypowiedzenia zależy od rodzaju podpisanej umowy. Najczęściej w pierwszej pracy dostaje się umowę na okres próbny. W takim przypadku wypowiedzenie wynosi:

  • 3 dni robocze — jeśli okres próbny nie przekracza 2 tygodni
  • tydzień — jeśli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie
  • 2 tygodnie — jeśli okres próbny wynosi 3 miesiące

W przypadku umowy o pracę zawartej na czas określony lub nieokreślony to okres wypowiedzenia jest zależny od okresu zatrudnienia:

  • zatrudnienie poniżej 6 miesięcy — wypowiedzenie wynosi 2 tygodnie
  • zatrudnienie co najmniej 6 miesięcy — wypowiedzenie wynosi miesiąc
  • zatrudnienie co najmniej 3 lata — wypowiedzenie wynosi 3 miesiące

Należy pamiętać, że okres wypowiedzenia jest normalnym czasem pracy, w którym trzeba wykonywać wszystkie swoje obowiązki. Przysługuje za nie wynagrodzenie, a pracodawca może w każdej chwili zwolnić pracownika dyscyplinarnie.

Gdzie znaleźć pierwszą pracę?

Pierwszą pracę można znaleźć w urzędzie pracy. Zazwyczaj jednak w pierwszej pracy pokolenie Z szuka zatrudnienia w internecie. Można znaleźć tam konkretne oferty pracy, dostosowane do potrzeb młodych osób. Zazwyczaj młodzi pracownicy poszukują pracy dodatkowej bądź sezonowej, w której mogą sobie dorobić podczas szkoły/studiów lub wakacji. Szukają pracy w gastronomii, na magazynach, na produkcji, przy inwentaryzacji oraz jak freelancerzy. Znalezienie pierwszej pracy bywa trudne, ponieważ nie mamy żadnego doświadczenia zawodowego, które jest bardzo istotne dla wielu pracodawców. W przypadku poważniejszych prac, związanych z konkretnym wykształceniem, warto podejmować się staży lub praktyk zawodowych, które pomogą uzyskać jakiekolwiek doświadczenie.

Gdzie znaleźć pierwszą pracę?

  • urząd pracy
  • media społecznościowe (np. tematyczne grupy)
  • wśród rodziny i znajomych
  • portale rekrutacyjne z pracą
  • agencje pracy
  • szkoła lub uczelnia — często takie instytucje prowadzą różnego rodzaju współprace z potencjalnymi miejscami pracy. Mogą mieć informacje o dostępnych ofertach pracy lub programach wsparcia dla absolwentów.

Jak znaleźć pierwszą pracę?

Pierwsze doświadczenie może być trudne do zdobycia, ale nie musi. Warto się odpowiednio przygotować do poszukiwania pracy. Jak to zrobić krok po kroku?

  • Określ swoje cele – zastanów się, jakie stanowisko i branża Cię interesują. Określenie swoich celów zawodowych pomoże Ci skupić się na odpowiednich ofertach pracy.
  • Zadbaj o wizerunek w internecie – to bardzo ważne, aby sprawdzić, jak widniejemy w internecie. Pracodawca może chcieć nas wcześniej obejrzeć. Sprawdź swój wizerunek w Google i profilowe na mediach społecznościowych. Stwórz również profil na LinkedInie i buduj tam swój wizerunek profesjonalisty.
  • Rozwijaj swoje umiejętności – Zwiększ swoje szanse na znalezienie pracy, rozwijając umiejętności związane z branżą, w której chciałbyś pracować. Możesz uczestniczyć w kursach online, warsztatach, praktykach lub zdobywać certyfikaty związane z Twoją dziedziną zainteresowań.
  • Przygotuj profesjonalne dokumenty aplikacyjne — dobre CV i list motywacyjny to klucz do sukcesu. To pierwsze informacje, jakie docierają do pracodawcy, a więc warto je przygotować porządnie.
  • Przygotuj się do rozmów kwalifikacyjnych: Badaj firmy, do których składasz aplikacje, i przygotuj się do rozmów kwalifikacyjnych. Przygotowanie odpowiednich pytań i prezentowanie swoich umiejętności może pomóc Ci wyróżnić się spośród innych kandydatów.

Dla wielu osób pierwsza praca jest dużym wyzwaniem, ale również też stresem. Jednak nie należy się tym zniechęcać. To moment, w którym zdobywamy nie tylko doświadczenie zawodowe, ale również rozwijamy umiejętności miękkie, takie jak radzenie sobie ze stresem, zarządzanie czasem i współpraca zespołowa. Pomimo początkowych trudności, pierwsza praca może otworzyć drzwi do wielu możliwości i stanowić fundament dla przyszłej kariery. Ważne jest, aby być otwartym na nowe wyzwania, proaktywnym w nauce i rozwijaniu się, a także doceniać każdą okazję do zdobycia nowych umiejętności. Niezależnie od tego, jakie wyzwanie niesie pierwsza praca, warto pamiętać, że jest to część naszej drogi do osiągnięcia sukcesu zawodowego. Z determinacją, zaangażowaniem i pozytywnym podejściem można pokonać wszelkie przeszkody i rozpocząć satysfakcjonującą karierę.

Jeśli szukasz pracy odezwij się do nas! Jesteśmy profesjonalną agencją pracy, która chętnie pomoże Ci w znalezieniu pierwszej pracy! Sprawdź aktualne oferty pracy.

Sprawdź też: Rozmowa kwalifikacyjna — jak się przygotować?

Tagi

kodeks pracy oferty pracy porady dla pracowników praca dla studenta praca dla ucznia